Gustave Le Bon „Psychologia tłumu”

Słynne dzieło francuskiego socjologa i psychologa

Le Bon uważany jest za jednego z ojców psychologii społecznej, jako pierwszy podjął próbę analizy zachowania tłumu ludzkiego. Jego obserwacje zawsze pozostaną aktualne, bo tak, jak nie zmienia się ludzka natura, tak samo nie zmienia się sposób działania tłumu, a przynależność do niego dotyczy każdego z nas, nawet jeśli nie jesteśmy tego świadomi.

Autor analizuje zmienne zachowania, przesadne emocje rządzące tłumem oraz czynniki wpływające na jego podatność na agitacje i wpływy silnych osobowości, które często wynosi do władzy. Wyjaśnia skąd bierze się gotowość tłumu do czynienia rzeczy zarówno okrutnych jak i szlachetnych, podczas kiedy każda jednostka z osobna nie miałaby w sobie na tyle odwagi by przedsięwziąć to samo działanie.

Dlaczego moralność tłumu różni się od moralności jednostki? Co to znaczy, że tłum ma wspólną duszę? Jak mówić do tłumu, żeby słuchał i uległ idei, którą chce się w nim zaszczepić? Dlaczego niektóre zbrodnie czy katastrofy poruszają duszę tłumu, a inne przechodzą bez echa? Czy tłum jest w stanie odróżnić fikcję od prawdy?

Z wierzeniami mas nie dyskutuje się, jak nie dyskutuje się z huraganem.

Tłum potrzebuje złudzeń, którym poddaje się instynktownie, podobnie jak owady w dążeniu swym do światła.

Kto bowiem posiada odpowiednio wielki prestiż i nie dopuści do jego osłabienia, ten może pogardzać ludźmi, może ich mordować milionami, może narazić kraj na niebezpieczeństwa grożące z zewnątrz, a wszystko mu ujdzie bezkarnie.

Pewne opinie jedynie dlatego zbyt szybko się rozpowszechniają, że większość ludzi woli bez dowodu przyjąć gotowy już sąd od drugich, aniżeli zastanawiać się i formułować własny sąd.